大肠癌的诊断与筛查 Diagnosis & Saringan Kanser Kolon TAN Huck Joo MD (Ire), FRCP (London), FRCP (Edin), FRCP (Glasg), FACG, FASGE, MRCP (UK), MB BCH BAO (Ire), FAMM SUNWAY MEDICAL CENTRE MALAYSIA

马来西亚十大最普遍癌症（男） 2003 10 Kanser yang Paling Kerap dalam Kalangan Lelaki di Malaysia (2003)

马来西亚十大最普遍癌症（女） 2003 10 Kanser yang Paling Kerap dalam Kalangan Wanita di Malaysia (2003)

Pendahuluan 马来西亚第三普遍癌症杀手 Kanser ketiga yang boleh menyebabkan kematian di Malaysia 卫生部资料显示因大肠癌而入院的病患 Kadar kemasukan hospital 1987 – 8.1% 1995 – 11.9% 发生率 (Insiden) 10万人口11% Insiden dalam 100, 000 populasi ialah 11% 理论是所有恶性大肠癌都是良性息肉 Teori – semua kanser usus besar bermula dengan pertumbuhan polip

癌症发生率10万人口 Insiden dalam 100, 000 populasi 男 (Lelaki) 女 (Wanita) 大肠 (Kolon) 7.4 7.7 直肠 (Rektum) 6.4 5.2

种族大肠癌发生率 Insiden kanser kolon mengikut kaum 马来人 (Melayu) 男 (Lelaki) 女 (Wanita) 大肠 (Kolon) 3.4 3.8 直肠 (Rektum) 4.1 3.1 华人 (Cina) 17.2 17.6 直肠(Rektum) 11.4 10.4 印度人 (India) 4.2 4.3

谁会得癌症？ Siapakah yang berisiko? 年长者 (Golongan tua) 男女平等 (Lelaki : Wanita = 1:1) 华人 (Kaum Cina) 抽烟者 (Merokok) 酗酒者 (Alkohol) 痴肥者 (Obesiti) 不活动的 生活方式 (Tidak bersenam/tidak aktif) 家族病史 (Sejarah keluarga)

大肠癌的发现 Penemuan Kanser Kolon 症状 后期 早期癌症- 没症状 (Tanda-tanda kanser kolon akan ditemui dalam peringkat yang lebih lewat. Tiada tanda dalam peringkat awal) 高风险群 家族病史 之前的癌症- 监视 (Individu yang mempunyai sejarah keluarga atau sendiri pernah menghidap kanser lain lebih berisiko mendapat kanser kolon)

大肠癌的症状 Tanda-tanda Kanser Kolon 贫血 (疲劳, 疲弱, 气喘) Anemia (Rasa letih, lemah & susah nak bernafas) 大便习惯改变 (Perubahan kekerapan membuang air besar) 腹部疼痛 (Sakit di bahagian bawah perut) 血便 (Najis berdarah) 体重下降 (Penurunan berat badan)

大肠癌相关的因素 Faktor-faktor Kanser Kolon Protective factors 强烈 (RR > 4.0) (Tinggi) Advanced age Country of birth FAP / HNPCC Long-standing ulcerative colitis 中度 (RR 2.1 - 4.0) (Sederhana) High red meat diet Previous adenoma or cancer Pelvic irradiation 低 (RR 1.1 - 2.0) (Rendah) High fat diet Smoking and alcohol consumption Obesity Cholecystectomy 中度 (RR < 0.6) (Sederhana) High physical activity Aspirin / NSAIDs use 低 (RR 0.9 - 0.6) (Rendah) High vegetable / fruit diet High fiber diet High folate / methionine intake High calcium intake Postmenopausal hormone therapy Sandler, Gastroenterol Clin N Am 1996; 27: 717

息肉 (Polip) 发生率随年龄增长 (Risiko ketumbuhan polip semakin tinggi apabila umur meningkat) 如果息肉不去除，累计风险 (Jika polip tidak dibuang, risiko kumulatif adalah seperti berikut) 2.5% （五年) (5 tahun) 8% （十年）(10 tahun) 24% （二十年) (20 tahun) 患上大肠癌的风险 (Risiko menghidap kanser kolon) 息肉切除 – 2.3 倍 (Jika polip dibuang: 2.3 kali) 息肉不切除 – 8 倍 (Jika polip tidak dibuang: 8 kali)

诊断 (Diagnosa) 粪便检测 (Pemeriksaan najis) 乙状肠内窥镜检查 (Endoskopi usus sigmoid) 大肠内窥镜检查 (Kolonoskopi) 鋇灌肠照片子 (Barium enema) 胶囊视镜 (Endoskopi kapsul) 抽血检测 (CEA) (Ujian darah) 虚拟大肠内窥镜检查 (电脑断层扫描大肠镜) (Kolonoskopi tomografi) 粪便脱氧核糖核酸检测 (Ujian DNA Najis)

CEA 灵敏度20-40% (20-40% sensitiviti/kepekaan) 抽烟者会增加 (Meningkat jika merokok) 追踪检查有用 (Pemeriksaan susulan yang berguna) 晚期大肠癌 (Peringkat lewat kanser kolon) 不建议当筛查 (Tidak digalakkan sebagai ujian pengesahan)

为何做大肠癌筛查呢？ Mengapakah saringan kanser kolon dijalankan? 大肠癌是可避免的 Kanser kolon boleh dielakkan 息肉或初期大肠癌没症状 Polip/peringkat awal kanser tidak mempunyai tanda-tanda awal 息肉很易去除 Polip boleh dibuang dengan mudah

癌症筛查遵循率 Kadar pematuhan saringan kanser 美国遵循率 (USA) 乳癌 (Kanser Payu Dara) 69% * 子宫颈癌 (Kanser Serviks) 86% * 前列腺癌 (Kanser Prostat) 75%** 大肠癌 (Kanser Kolon) 45% * 63%** * Seeff Cancer 2002;95:2211-22 **Sirovich JAMA 2003;289:1414-20

筛查风险等级 Golongan yang berpeluang tinggi disahkan menghidap kanser kolon dalam saringan 一般风险 (年龄 > 50) Risiko biasa – Umur > 50 tahun 高风险 (家族病史) Risiko tinggi – Sejarah keluarga

(Tidak sanggup menjalani peperiksaan invasi) 不乐意做侵略性检查 (Tidak sanggup menjalani peperiksaan invasi) 鼓励粪便检测 (Pemeriksaan najis digalakkan) Leard, J Fam Pract 1997;45:211 乐意做侵略性检查 (Sanggup menjalani pemeriksaan invasi) 大肠内窥镜检测 (Kolonoskopi)

预防 (Pencegahan) 阿司匹林(Aspirin) 非类固醇止痛剂 (Analgesik bukan steroid) 钙质 (Kalsium) 减轻体重 (Pengurangan berat badan) 定时运动 (Bersenam dengan kerap) 蔬菜水果 (Sayur-sayuran & buah-buahan) 病人教育 (Pendidikan pesakit) 大肠内窥镜检查 (Kolonoskopi) 粪便检测 (Pemeriksaan najis)

大肠癌的预防与检测 Pencegahan & Pemeriksaan Kanser Kolon 大肠癌预防法: 大肠内窥镜检查 Pencegahan Kanser Kolon: Kolonoskopi 大肠癌检测法: 年度粪便检查 Pemeriksaan Kanser Kolon: Pemeriksaan najis tahunan

大肠癌筛查准则 Garis Panduan Saringan Kanser Kolon 应先提供大肠癌预防法 (Menyediakan kaedah pencegahan kanser kolon) 优先检查法是大肠内窥镜检测，五十岁开始，每十年一次 (Kaedah utama: Kolonoskopi bermula umur 50 tahun ke atas, 10 tahun sekali) 假如病人不肯接受大肠内窥镜检测，那就可提供大肠癌检测 优先检查法是年度粪便检测 (Jika enggan menjalani kolonoskopi, pemeriksaan najis tahunan akan disyorkan)

高风险群筛查 Saringan kumpulan berisiko tinggi 美国肠胃学学会 (Persatuan Gastroenterology Amerika)

高风险群筛查 Saringan kumpulan berisiko tinggi 风险 (Faktor2) 开始 (Permulaan) 检查，间隔 (Pemeriksaan) 一位直属亲戚患大肠癌  60 (Satu saudara terdekat menghidap kanser kolon  60 ) 四十岁 (40 thn) 普通风险 (Risiko biasa) 一位亲戚或超过一位直属亲戚患大肠癌《60 (1 saudara/lebih drpd 1 saudara terdekat menghidap kanser kolon《60 ) 四十岁或提前十年 (40 thn/10 thn lebih awal) 年轻患者提前五年做大肠内窥镜检查 (Menjalankan kolonoskopi 5 thn lebih awal bagi pesakit yg muda) *HNPCC 二十至二十五岁 (20-25 thn) 每两年做大肠内窥镜检查, 四十岁后一年一次 (2 thn sekali hingga umur 40 thn hanya setahun sakali) *FAP (mempertimbangkan ujian genetik) 十岁 (10 thn) 年度乙状肠检查 (Pemeriksaan kolon sigmoid tahunan) Consider genetic testing

其他高风险群 Golongan lain yang berisiko tinggi 筛查 (Saringan) 妇科癌症 (Kanser ginekologi) 3.5 每五年一次的大肠内窥镜检查 (Pemeriksaan kolonoskopi setiap 5 tahun sekali) 乳癌 (Kanser payu dara) 1.1 普通风险 (Risiko biasa) Weinberg, Ann Int Med 1999;131:189 Schoen, Am J Gastroenterol 1994;89:835

大肠癌前景 Prospek bagi Kanser Kolon Duke’s classification 侵略程度 (Peringkat invasi) 淋巴牵涉 (Penglibatan limfa) 康复机率 (% pemulihan) A Limited to mucosa None > 90% B1 Into muscularis propria 70 - 85% B2 Through muscularis mucosa 55 - 65% C1 Into muscularis mucosa Present 45 – 55% C2 20 – 30% D Distant metastasis Not applicable < 1%

治疗法 Rawatan 动手术切除 (Pembedahan) 化疗与电疗 (Kemoterapi & Radioterapi) 基因治疗 (Rawatan DNA) 靶标治疗 (Terapi sasaran) 姑息疗法- 大肠支架 (Terapi paliatif)